Midwinterfeest

Kerst was ooit het midwinterfeest

Het begon allemaal met de midwinterfeesten. Oude Germaanse stammen vierden op 21 december dat de dagen langer werden. Met lampen, kaarsen en vuur werd het boze verjaagd en het licht begroet. Het Joelfeest of de winterzonnewende werd overal in Noord-Europa gevierd. Vaak met allerlei cultussen en rituelen, waarbij flink werd gedronken. Van sommige vieringen is bekend dat de eikenboom centraal stond en er zijn zelfs aanwijzingen dat de boom werd versierd met lichtjes.

25 december: geboortedag van vele goden

Ook in het laat Romeinse Rijk (de tijd van Jezus' geboorte) werd de zonnewende gevierd. Het 'Dies Natalis Solis Invicti': de verjaardag van de onoverwinnelijke zon. Dit festival had te maken met een godheid die niet eens typisch Romeins was. Het ging om een zekere Mythras, een duistere Perzische god. Zijn vereerders hadden een complex systeem met rituele maaltijden. De datum van het feest: 25 december.

En oh ja, dat is toevallig ook de geboortedag van een paar andere goden: de Egyptische Osiris en de Griekse Adonis en Dionysus.

Je hoort het al: lichtjes, kaarsjes op tafel, lekker eten en drinken, een verlichte boom en iets met religie. Het gebeurt allemaal al eeuwen rond de datum waarop wij Kerst vieren.

Maar Kerst betekent letterlijk 'Christus'. De vraag is dus: waarom noemen we het dan kerstfeest en niet meer het midwinterfeest? Wat heeft de geboorte van Jezus (want dat vieren christenen met Kerst) te maken met die andere oude feesten?

Gefeliciteerd!

Waarschijnlijk is Jezus niet eens geboren in de maand december. Toch vieren we de geboorte van Jezus op 25 december, alsof die dag zijn verjaardag is. Toen de eerste christenen naar West-Europa trokken om te vertellen over hun geloof, waren ze slim genoeg om niet meteen alle oude heidense gebruiken overboord te gooien. In plaats daarvan gebruikten ze het midwinterfeest om te vertellen over het 'licht der wereld' – dat is een term die in de bijbel gebruikt wordt voor Jezus Christus.

Het midwinterfeest veranderde in Kerst toen de volken in Europa gekerstend (christelijk gemaakt) werden. En dus vieren we tegenwoordig met Kerst de verjaardag van Jezus. Kom op, even serieus. Waarom zou je de verjaardag vieren van iemand die 2000 jaar geleden geboren werd? Dat is toch krankzinnig! Een verjaardag vier je met mensen van wie je houdt, of die je heel goed kent... Maar hoe goed kennen we Jezus nu helemaal?